Metoda MTM – metoda analizy elementarnych czasów pracy

Metoda MTM (Methods-Time Measurement) jest jedną z najbardziej precyzyjnych technik analizy pracy, pozwalającą rozłożyć czynność roboczą na elementarne ruchy człowieka i przypisać im standaryzowane czasy. Dzięki temu organizacje mogą projektować procesy pracy, przewidywać czasy operacji oraz identyfikować potencjał do usprawnień.
W artykule wyjaśniam, czym jest MTM, w jakich sytuacjach warto z niego korzystać oraz jak ta technika różni się od metod TWI Job Methods (JM) i TWI Job Instruction (JI).

Czym jest metoda MTM? Definicja i podstawy metody

Metoda MTM (Methods-Time Measurement) to predykcyjna metoda analizy pracy, która rozkłada dowolne zadanie na serię elementarnych ruchów wykonywanych przez pracownika.
Każdy ruch ma zdefiniowaną jednostkę czasu – MTU (MTM Time Unit), gdzie:

1 MTU = 0,00001 godziny = 0,036 sekundy

Metoda powstała w latach 40. XX wieku w USA (Maynard, Schwab, Stegemerten), aby umożliwić fabrykom szybkie projektowanie pracy i eliminowanie marnotrawstwa jeszcze przed wdrożeniem procesu.

Na czym polega MTM?

1. Analizujemy pracę nagraną na wideo lub obserwowaną.

2. Rozbijamy ją na elementarne ruchy, takie jak:

   • sięgnij,

   • chwyć,

   • przemieść,

   • ustaw,

   • puść,

   • obróć,

   • pozycjonuj,

   • itp.

3. Każdy ruch ma przypisany czas z tabel MTM.

4. Sumujemy czasy i otrzymujemy przewidywany czas cyklu pracy.

Przykłady elementarnych ruchów wraz z czasami (przykładowe wartości MTM-1)

• Sięgnięcie do 20 cm – 10 MTU (0,36 s)

• Chwyt prosty – 6 MTU (0,22 s)

• Przeniesienie w odległości 30 cm – 20 MTU (0,72 s)

• Pozycjonowanie elementu – 16 MTU (0,58 s)

• Upuszczenie elementu – 3 MTU (0,11 s)

Dzięki temu MTM pozwala skalkulować czas pracy z dokładnością do dziesiątych części sekundy.

Kiedy stosuje się metodę MTM?

Metoda MTM jest szczególnie użyteczne, gdy:

1. Projektujemy nową linię produkcyjną

Możemy przewidzieć czas cyklu jeszcze przed zakupem maszyn i zaplanować liczbę stanowisk.

2. Chcemy ustalić normy czasowe z wysoką precyzją

W branżach takich jak automotive, AGD, elektronika, med-tech, montaż precyzyjny.

3. Potrzebujemy analizy ergonomii i ruchów pracownika

MTM eliminuje zbędne operacje ręczne, wymuszone napięcia, powtarzalne przeciążenia.

4. Projektujemy instrukcje pracy do robotyzacji lub automatyzacji

MTM sprawdza się przy odwzorowaniu ruchów, które później mają wykonywać maszyny lub roboty.

5. Optymalizujemy mikrooperacje

Gdy każda sekunda lub jej ułamek ma znaczenie (np. w branży automotive lub elektronice).

Metoda MTM jest metodą zaawansowaną, precyzyjną i wymagającą szkolenia analitycznego – ale daje możliwość projektowania pracy na poziomie niedostępnym dla klasycznych metod.

Metoda MTM a TWI Job Methods – różnice w analizie pracy

TWI Job Methods (TWI JM) to metoda usprawniania procesów, która również dzieli pracę, ale w zupełnie inny sposób niż MTM.

Jak Job Methods dzieli pracę?

W TWI JM dzielimy pracę na:

• Work Elements (elementy pracy), czyli logiczne czynności wykonywane przez pracownika.

• Każdy element może trwać od kilku sekund do kilku minut.

• Analiza dotyczy eliminowania, łączenia, reorganizacji lub uproszczenia pracy.

Przykład Work Element w TWI JM:

1. Pobranie detalu z tacki.

2. Włożenie detalu w przyrząd.

3. Dokręcenie śruby.

4. Odkładanie gotowego detalu.

Główna różnica: poziom szczegółowości

Wniosek

• MTM używamy do projektowania pracy bardzo precyzyjnie, gdy liczy się każda sekunda.

• TWI JM używamy do szybkiego usprawniania procesów, gdy celem jest eliminacja marnotrawstwa, a nie pełna rekonstrukcja pracy.

Metoda MTM a TWI Job Instruction – różnice w standardyzacji pracy

TWI Job Instruction (TWI JI) to metoda szkolenia, w której pracę dzielimy na:

• Główne kroki – duże części pracy, tworzące postęp w procesie

• Wskazówki – jak wykonywać krok bezpiecznie i jakościowo

• Przyczyny – dlaczego wskazówki są ważne

Przykład podziału w JI:

1. Załóż tarczę szlifierską

   • wsuwaj tarczę centralnie (wskazówka),

   • aby uniknąć bicia i zniszczenia szlifierki (przyczyna).

Poziom szczegółowości JI jest zupełnie inny niż MTM

Wniosek

• MTM to analiza mikro-ruchów.

• TWI JI to metoda przekazywania wiedzy pracownikowi.

Dlatego MTM nie nadaje się do szkolenia.
Operator nie potrzebuje znać każdego mikro-ruchu — to rola inżyniera procesu.

Przykład tego, co metoda MTM mierzy vs TWI JM vs TWI JI

Przykład: pobranie śruby i przykręcenie jej

MTM (bardzo szczegółowo):

• sięgnij 25 cm – 12 MTU

• chwyć mały element – 6 MTU

• przemieść 30 cm – 20 MTU

• pozycjonuj – 16 MTU

• rozpocznij ruch śrubokrętem – 8 MTU

• dokręć (z tabel) – 40 MTU

• puść – 3 MTU

Łącznie: 105 MTU = 3,78 sekundy

TWI JM (dla usprawnienia pracy):

Work Elements:

1. Pobranie śruby.

2. Umieszczenie śruby w otworze.

3. Dokręcenie śruby.

4. Kontrola wzrokowa.

TWI JI (dla szkolenia):

Główne kroki:

1. Pobierz śrubę.

   • chwytaj za łeb śruby, nie za gwint (wskazówka).

   • aby nie uszkodzić gwintu i zapewnić poprawne dokręcenie (przyczyna).

2. Umieść śrubę w otworze.

3. Dokręć śrubę kluczem dynamometrycznym.

4. Sprawdź dokręcenie.

Kiedy stosować MTM, a kiedy TWI?

Stosuj MTM, gdy:

• projektujesz nową linię produkcyjną,

• tworzysz normy czasowe,

• pracujesz w branży, gdzie liczą się sekundy (automotive, AGD, med-tech),

• potrzebujesz wysokiej powtarzalności pracy,

• projektujesz stanowiska, które będą obsługiwane przez roboty.

Stosuj TWI Job Methods, gdy:

• chcesz poprawić metodę pracy,

• eliminujesz marnotrawstwo,

• optymalizujesz proces,

• wdrażasz Lean,

• szukasz szybkich usprawnień.

Stosuj TWI Job Instruction, gdy:

• musisz przeszkolić nowych pracowników,

• chcesz zmniejszyć błędy,

• zależy Ci na powtarzalności,

• przygotowujesz instrukcje pracy.

Rekomendacja – czego używać w praktyce?

W 90% przypadków w firmach produkcyjnych nie ma potrzeby stosować MTM, bo:

• jest czasochłonne,

• wymaga zaawansowanej wiedzy,

• analiza jednego stanowiska może zająć wiele godzin,

• impulsy i usprawnienia w Lean są potrzebne szybciej.

Dlatego najczęściej rekomendujemy:

• TWI Job Methods – do szybkiej i praktycznej analizy pracy
• TWI Job Instruction – do szkolenia nowych pracowników

MTM jest świetne — ale stosowane tam, gdzie precyzja jest absolutnie kluczowa.

Podsumowanie

Metoda MTM (Methods-Time Measurement) jest jednym z najbardziej precyzyjnych sposobów projektowania pracy człowieka. Pozwala rozbić zadanie na elementarne mikro-ruchy i przypisać im znormalizowane czasy.
W przeciwieństwie do MTM, metody programu Training Within Industry –  TWI Job Methods i TWI Job Instruction koncentrują się na usprawnianiu pracy oraz standardach i szkoleniu — a nie na matematycznym modelu ruchów.