Co to jest TOC

TOC Teoria Ograniczeń

TOC Teoria Ograniczeń - wyjaśniamy

TOC (Theory of Constraints), czyli Teoria Ograniczeń, to metoda zarządzania opracowana przez dr. Eliyahu M. Goldratta, autora bestsellerowej książki „Cel” (The Goal).
Podejście TOC koncentruje się na identyfikacji i eliminacji największego ograniczenia (wąskiego gardła) w systemie, które ogranicza zdolność organizacji do osiągania celów — takich jak zysk, jakość, terminowość dostaw czy przepustowość procesów.

Zamiast optymalizować wszystkie procesy jednocześnie, teoria ograniczeń skupia się na jednym elemencie, który w danym momencie najbardziej blokuje przepływ pracy.
Udrożnienie tego „wąskiego gardła” przynosi największy efekt dla całego systemu i stanowi punkt wyjścia do dalszego doskonalenia (tzw. POOGI – Process of Ongoing Improvement).

Szkolenie TOC od Leantrix
Co to jest TOC - Teoria Ograniczeń, wąskie gardła, POOGI, drzewo decyzji
Eli Goldratt - twórca teorii ograniczeń

Korzenie i historia Teorii Ograniczeń - TOC

Teoria Ograniczeń została po raz pierwszy opisana przez dr. Eliyahu M. Goldratta – izraelskiego fizyka, konsultanta i twórcę jednego z najbardziej przełomowych podejść w historii zarządzania.
Jego książka „Cel” (The Goal), napisana w formie powieści biznesowej, stała się światowym bestsellerem i wprowadziła do zarządzania nowy sposób myślenia o efektywności organizacji.

Goldratt udowodnił, że każdy system – bez względu na swoją złożoność – ma przynajmniej jedno kluczowe ograniczenie, czyli wąskie gardło, które determinuje jego całkowitą wydajność.
Zamiast dążyć do maksymalnego wykorzystania wszystkich zasobów, TOC skupia się na przepustowości całego systemu – na tym, by eliminować blokady i synchronizować działania wzdłuż łańcucha wartości.

Główne założenia TOC

Teoria Ograniczeń opiera się na kilku kluczowych zasadach:

  • Każdy system ma co najmniej jedno ograniczenie (constraint) – element, który w danym momencie najbardziej ogranicza jego przepustowość.

  • To ograniczenie determinuje całkowitą wydajność systemu – dopóki nie zostanie udrożnione, cała organizacja nie może działać szybciej.

  • Usprawnienia poza ograniczeniem nie przynoszą istotnych efektów – zwiększają lokalną efektywność, ale nie poprawiają wyników globalnych.

  • Wydajność systemu = wydajność jego ograniczenia – dlatego kluczem do rozwoju jest identyfikacja, wzmocnienie i ciągłe doskonalenie wąskiego gardła.

Główne założenia teorii ograniczeń opisane w książce Cel

TOC w Polsce – współpraca Leantrix i Goldratt Europe

Temat Teorii Ograniczeń będzie szeroko omawiany podczas Lean TWI Summit 2026, który odbędzie się 9–10 czerwca we Wrocławiu.
Gościem specjalnym wydarzenia będzie Rami Goldratt – syn dr. Eliyahu Goldratta, twórcy TOC, oraz CEO Goldratt Consulting, kontynuujący globalnie jego dziedzictwo w zakresie zarządzania przepływem i ciągłego doskonalenia.

Leantrix, we współpracy z Goldratt Europe, rozwija Teorię Ograniczeń w Polsce, łącząc jej zasady z najlepszymi praktykami Lean Management, Lean Six Sigma oraz Training Within Industry (TWI).
Celem tej współpracy jest tworzenie spójnego modelu doskonalenia organizacji, który integruje myślenie systemowe TOC, standaryzację pracy TWI oraz kulturę Kaizen i Lean.

Goldratt Group

Rezultaty naszych klientów

200M+ zł

oszczędności i zysków wypracowanych razem z naszymi klientami na całym Świecie

15+ lat

doświadczenia we wdrażaniu Lean, Six Sigma, TWI, TOC i Toyota Kata w Polsce i w ponad 30 krajach na Świecie

700+

projektów transformacyjnych zakończonych realną poprawą wyników procesów

7 mies.

średni czas zwrotu z inwestycji (ROI) z naszych szkoleń i wdrożeń na podstawie naszych badań
Umów bezpłatną konsultację

Bezpłatna konsultacja

Contact

    Umów się z nami na bezpłatną konsultację. Zadaj nam dowolne pytanie związane z Twoimi wyzwaniami, a my pomożemy znaleźć rozwiązanie.

    Czym jest wąskie gardło - TOC Teoria Ograniczeń

    Wąskie gardło - ograniczenie procesu

    Wąskie gardło (constraint) to element procesu, który ogranicza całkowitą przepustowość systemu – może to być maszyna, pracownik, procedura, zasób lub decyzja.
    To właśnie w tym punkcie tworzy się zator, który spowalnia realizację zleceń, zwiększa zapasy i wydłuża czas dostawy.

    W TOC kluczowym zadaniem jest identyfikacja i udrożnienie wąskiego gardła, ponieważ tylko jego poprawa przynosi realny wzrost wydajności całego systemu.
    Dopiero po wyeliminowaniu jednego ograniczenia można przejść do kolejnego – zgodnie z zasadą ciągłego doskonalenia (POOGI – Process of Ongoing Improvement).

    Łańcuch krytyczny - ograniczenie projektu

    Łańcuch krytyczny skupia się na tym, co naprawdę ogranicza realizację projektu – czyli najdłuższej sekwencji zadań uwzględniającej ograniczenia zasobów.

    W przeciwieństwie do tradycyjnych metod planowania, takich jak CPM czy PERT, w podejściu Critical Chain Project Management (CCPM) zapas czasu nie jest dodawany do każdego zadania osobno. Zamiast tego wprowadza się bufory (projektowy, zasilający, zasobowy), które chronią termin realizacji całego projektu.

    Celem metody jest skrócenie czasu realizacji projektów, zwiększenie przewidywalności i lepsze wykorzystanie zasobów, przy jednoczesnym zmniejszeniu stresu w zespole.

    Łańcuch krytyczny - critical chain w podejściu TOC
    5 kroków doskonalenia w Teorii Ograniczeń - POOGI

    POOGI – czyli 5 kroków doskonalenia w TOC

    Process of Ongoing Improvement (POOGI) to koncepcja ciągłego doskonalenia systemu poprzez eliminację jego ograniczeń.
    Goldratt opisał ten proces w postaci pięciu kroków, które tworzą zamkniętą pętlę doskonalenia:

    1. Zidentyfikuj ograniczenie – znajdź wąskie gardło, które najbardziej ogranicza przepustowość systemu.

    2. Wykorzystaj ograniczenie – upewnij się, że ograniczenie działa maksymalnie efektywnie i nie traci czasu.

    3. Podporządkuj wszystko ograniczeniu – dostosuj inne procesy, by wspierały jego optymalne wykorzystanie.

    4. Wzmocnij (usuń) ograniczenie – zwiększ jego wydajność, np. przez inwestycje, reorganizację lub zmianę metody pracy.

    5. Jeśli ograniczenie zostało usunięte – wróć do kroku 1 – ponieważ nowe ograniczenie pojawi się w innym miejscu.

    Case Study jak firmy wdrażają Lean Management w praktyce

    Zobacz jak Leantrix wspiera organizacje w rozwijaniu ich talentów i poprawie procesów. Działamy we wszystkich branżach.

    • Automotive
    • eCommerce
    • FMCG
    • Spożywcza
    • Lotnicza
    • Przemysł ciężki
    • Wyposażenie domu
    • Logistyka
    • Finanse
    • i wiele innych
    Case Studies Wdrożeniowe

    Najczęstsze pytania - Teoria Ograniczeń

    Tak. Na świecie certyfikacją w zakresie TOC zajmuje się m.in. organizacja TOCICO (Theory of Constraints International Certification Organization) oraz Goldratt Schools, powołane przez dr Eliyahu Goldratta. W Polsce szkolenia i przygotowanie do certyfikacji oferuje Leantrix we współpracy z Goldratt Europe, umożliwiając uzyskanie międzynarodowego potwierdzenia kompetencji.

    Wdrożenie TOC rozpoczyna się od identyfikacji wąskiego gardła (constraint) – elementu, który najbardziej ogranicza przepustowość systemu. Następnie organizacja przechodzi przez tzw. pięć kroków doskonalenia TOC, które pozwalają udrożnić proces i zwiększyć wyniki bez kosztownych inwestycji. W praktyce TOC znajduje zastosowanie nie tylko w produkcji, ale też w projektach, usługach i logistyce.

    Lean koncentruje się na eliminacji marnotrawstwa (muda) i ciągłym doskonaleniu procesów, natomiast TOC skupia się na identyfikacji i zarządzaniu głównym ograniczeniem systemu. Obie metody uzupełniają się — Lean pomaga usprawniać, TOC wskazuje, gdzie usprawniać w pierwszej kolejności.

    POOGI (Process of Ongoing Improvement) oznacza proces ciągłego doskonalenia. To filozofia działania w TOC, która zakłada, że po każdej zmianie systemu należy ponownie poszukać nowego ograniczenia i rozpocząć cykl doskonalenia od nowa.

    W zarządzaniu projektami TOC stosuje metodę Critical Chain Project Management (CCPM), która wykorzystuje buforowanie czasu zamiast zapasu bezpieczeństwa w każdym zadaniu. Dzięki temu projekty realizowane są szybciej, bardziej przewidywalnie i z mniejszym ryzykiem opóźnień.

    Zdecydowanie tak. TOC znajduje zastosowanie w usługach, logistyce, ochronie zdrowia, IT, edukacji czy administracji publicznej. Wszędzie tam, gdzie istnieją procesy i ograniczenia wpływające na wydajność, TOC może przynieść wymierne efekty.

    Leantrix jest partnerem Goldratt Europe w rozwijaniu Teorii Ograniczeń w Polsce. Współpraca obejmuje szkolenia, certyfikacje i wydarzenia edukacyjne – w tym wystąpienia Rami Goldratta (CEO Goldratt Consulting) podczas Lean TWI Summit 2026 we Wrocławiu, poświęcone wdrażaniu TOC w praktyce przemysłowej.

    Tak. TOC doskonale integruje się z Lean Management i Training Within Industry (TWI). Lean i TWI pozwalają budować standardy pracy oraz angażować ludzi w doskonalenie, natomiast TOC wskazuje strategicznie, gdzie warto skoncentrować wysiłek usprawnień, by uzyskać największy efekt dla całego systemu.

    Skonsultuj ten temat z nami podczas konsultacji online

    Umów bezpłatną konsultacja