System zarządzania Toyoty od dekad uznawany jest za złoty standard i najskuteczniejszy system biznesowy na świecie. Jego geneza i ewolucja to fascynująca lekcja zwinnej adaptacji i wizjonerskiego przywództwa. Aby go dobrze zrozumieć, warto przyjrzeć się dwóm filarom, które wspólnie zbudowały globalny sukces japońskiego koncernu.
System zarządzania Toyoty – TPS i TQC – Dwa punkty wyjścia
TPS – odpowiedź na ograniczone zasoby
Na początku lat 50. XX wieku kierownictwo Toyoty sformułowało ambitną wizję: stać się światowym liderem motoryzacyjnym, mimo że Japonia nie dysponowała bogactwami naturalnymi. Wysokie koszty importu surowców zmuszały do szukania oszczędności gdzie indziej. Rozwiązaniem stał się Toyota Production System (TPS) – system produkcyjny oparty na rygorystycznej eliminacji marnotrawstwa i racjonalizacji kosztów.
TPS nie tylko obniżył koszty, ale też stał się fundamentem nowoczesnego podejścia do produkcji, znanego dziś jako lean manufacturing.
TQC – przewaga dzięki ludziom
Drugim filarem Toyoty była świadomość, że jej największym zasobem są ludzie. Zaufanie do pracowników i pełne wykorzystanie ich umiejętności pozwoliło tworzyć samochody o coraz wyższej jakości i wartości dodanej. Tak narodził się Total Quality Control (TQC) – system kompleksowego sterowania jakością.
TQC to nie tylko narzędzia jakościowe, ale także praktyki wspierające ciągłe uczenie się i adaptację. Kluczową rolę odgrywają tu opisane przez Mike’a Rothera rutyny: kata doskonalenia i kata coachingu. To one umożliwiają przechodzenie od bieżących problemów do realizacji długoterminowych wyzwań.
System zarządzania Toyoty – Kata doskonalenia i kata coaching – serce kultury Toyoty
Kata doskonalenia
To ustrukturyzowana praktyka systematycznego rozwiązywania problemów i uczenia się na drodze do osiągania „prawdziwej północy” – wizji strategicznej organizacji.
Kata coaching
To proces rozwijania liderów, którzy potrafią wspierać zespół w budowaniu tych nawyków. Dzięki temu kultura ciągłego doskonalenia nie jest projektem, ale trwałym elementem codzienności.
Sukces Toyoty – więcej niż produkcja
Toyota konsekwentnie łączy TPS i TQC, dzięki czemu w 2020 roku była największą marką motoryzacyjną na świecie, sprzedając 9,5 mln samochodów. Warto podkreślić, że choć TPS doczekał się wielu publikacji (np. „The Machine That Changed the World”), to TQC i kata wciąż bywają niedoceniane, mimo że są kluczowe dla zdolności adaptacji i innowacji.
Jak zauważył Masao Nemoto – samo TPS nie wystarczy, by budować długofalową przewagę. To właśnie połączenie systemu produkcyjnego z kulturą jakości i nawykami kata sprawia, że Toyota potrafiła realizować ambitne cele, nie tracąc zdolności do ciągłego uczenia się.
Podsumowanie – System zarządzania Toyoty
System zarządzania Toyoty to coś więcej niż lean manufacturing. To spójne połączenie dwóch systemów – TPS i TQC, wspieranych przez kata doskonalenia i kata coachingu. Dzięki nim Toyota nie tylko osiągnęła wizję światowego lidera, ale też utrzymuje zdolność adaptacji i innowacji.
Dowiedz się więcej o Lean Management i sprawdź, jak możesz przenieść doświadczenia Toyoty do swojej organizacji.
Psycholog, konsultant, trener i mentor kadry kierowniczej z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem menedżerskim. Specjalizuje się między innymi w rozwijaniu kompetencji liderów w obszarze skuteczności osobistej i przywództwa, budowaniu funkcjonalnych zespołów, a także w psychologii relacji, transformacji organizacji i zarządzaniu efektywnością.
Asesor AC i DC oraz wykładowca w Wyższej Szkole Bankowej we Wrocławiu. Jest autorem i współautorem licznych artykułów z obszarów, w których się specjalizuje.
