Zaufanie w zespole to jeden z najważniejszych filarów zdrowej kultury pracy. Bez niego nawet najlepiej zaplanowane procesy, strategie i narzędzia nie przyniosą długotrwałych efektów. W zespole, w którym brakuje zaufania, pojawia się ostrożność, unikanie odpowiedzialności i brak zaangażowania. W zespole, w którym zaufanie jest silne – rośnie efektywność, zaangażowanie i poczucie bezpieczeństwa pracowników.
Czasem jednak zaufanie bywa podważane przez złe praktyki – często nawet niezauważone lub akceptowane przez organizację.
Jak wygląda brak zaufania w zespole w praktyce?
Z mojego doświadczenia wynika, że brak zaufania nie zawsze objawia się otwartym konfliktem. Często to drobne sytuacje, które jednak mają ogromny wpływ na relacje w zespole:
-
Umówiona wspólna prezentacja, a tuż przed wystąpieniem jedna osoba „musi odebrać ważny telefon” i znika.
-
Pokaz na hali produkcyjnej przed ważnym gościem – i brak obecności partnera, który miał w tym uczestniczyć.
Dla osoby „wystawionej” to nie tylko stres, ale również utrata poczucia bezpieczeństwa i przekonania, że może liczyć na współpracowników.
Dla organizacji – utrata zaufania, które jest trudne do odbudowania.
Problemem jest to, że takie zachowania często nie są piętnowane, a wręcz przechodzi się nad nimi do porządku dziennego. W niektórych firmach mylnie nazywa się to „wrzucaniem na głęboką wodę”, choć w praktyce jest to podkopywanie fundamentów zespołowej współpracy.
Zaufanie jak „dobra huśtawka”
Widziałem kiedyś film, który idealnie pokazuje, czym jest zaufanie.
Ktoś huśta się nad wodą i otrzymuje od innej osoby uchwyt, aby się na nim bujać. W normalnych warunkach byłby to bezpieczny element – jednak tym razem to zepsuta huśtawka. Skutek? Upadek do wody.
Zaufanie to właśnie przekonanie, że druga osoba poda nam „dobrą huśtawkę” – coś, na czym możemy się oprzeć bez obawy o konsekwencje.
Kiedy w zespole tego brakuje, pracownicy zaczynają działać ostrożnie, zachowawczo i przestają podejmować inicjatywę.
Jak budować zaufanie w zespole według TWI Job Relations
W metodyce TWI Job Relations zaufanie nie jest efektem przypadku – jest wynikiem świadomego działania lidera. TWI JR to praktyczny sposób uczenia przełożonych, jak budować relacje z pracownikami i utrzymywać je na wysokim poziomie.
Przywództwo oparte na TWI Job Relations opiera się na kilku zasadach:
-
Empatia – patrzenie na sytuację oczami pracownika.
-
Budowanie wiary w siebie i w zespół – motywowanie przez docenianie, a nie tylko przez wymagania.
-
Unikanie działań niszczących zaufanie – eliminowanie zachowań, które mogą podważyć autorytet przełożonego lub poczucie bezpieczeństwa w zespole.
Lider, który stosuje te zasady w praktyce, nie tylko poprawia atmosferę pracy, ale też zwiększa efektywność i lojalność swojego zespołu.
Poziomy zaufania w organizacjach
Eksperci, tacy jak Wiktor Wołoszczuk, wyróżniają poziomy zaufania w firmach:
-
Poziom transakcyjny – relacje opierają się na zasadzie „ty robisz swoje, ja robię swoje”. W tym modelu brakuje prawdziwego partnerstwa, a każda strona skupia się wyłącznie na swoich obowiązkach.
-
Poziom partnerski – oparty na zaufaniu i wzajemnym wsparciu. Przełożony jest tu nie tylko kierownikiem, ale też mentorem i liderem, za którym zespół chce podążać.
W firmach dążących do kultury partnerskiej zaufanie staje się jednym z kluczowych narzędzi zarządzania.
Rola przełożonych pierwszej linii w budowaniu kultury zaufania
Przełożeni pierwszej linii – brygadziści, liderzy zespołów, mistrzowie zmian – mają codzienny kontakt z pracownikami. To ich postawa, zachowania i decyzje kształtują atmosferę w zespole i standardy pracy.
Jeżeli przełożony jest konsekwentny, wspiera swój zespół, jasno komunikuje cele i oczekiwania – to zaufanie rośnie.
Jeżeli jednak działa chaotycznie, unika odpowiedzialności lub podważa autorytet innych – zaufanie szybko spada.
Dlatego tak ważne jest, aby przełożeni pierwszej linii posiadali nie tylko wiedzę techniczną, ale też kompetencje miękkie: umiejętność komunikacji, rozwiązywania konfliktów, motywowania i budowania relacji.
Jak wzmocnić zaufanie w zespole – praktyczne wskazówki
-
Dawaj przykład – pracownicy naśladują zachowania lidera. Jeśli chcesz, aby w zespole panowało zaufanie, sam bądź godny zaufania.
-
Dotrzymuj obietnic – nawet drobne niedotrzymanie słowa może osłabić relację na lata.
-
Otwarta komunikacja – informuj zespół o ważnych decyzjach, powodach zmian i celach.
-
Doceniaj wysiłek – zauważaj nie tylko efekty, ale i starania pracowników.
-
Reaguj na złe praktyki – brak reakcji na zachowania podważające zaufanie jest równoznaczny z ich akceptacją.
Podsumowanie – zaufanie w zespole
Zaufanie w zespole nie jest dodatkiem do dobrego zarządzania – jest jego fundamentem.
Bez niego trudno mówić o efektywnej współpracy, zaangażowaniu czy długotrwałym sukcesie organizacji.
Metody takie jak TWI Job Relations pokazują, że budowanie zaufania to proces, który wymaga od lidera empatii, konsekwencji i świadomych działań.
W firmach, które potrafią to robić, zespoły są bardziej zgrane, produktywne i gotowe na wyzwania przyszłości.
Jestem popularyzatorem Lean Management oraz programu Training Within Industry. Jestem praktykiem. Współtworzę wiele startupów. Od 2015 roku jestem CEO w Leantrix - czołowej firmie z zakresu konsultingu Lean w Polsce, która począwszy od 2024 roku organizuje jedną z największych konferencji poświęconych szczupłemu zarządzaniu w Polsce - Lean TWI Summit. Od 2019 roku jestem CEO w firmie Do Lean IT OU zarejestrowanej w Estonii, która tworzy software etwi.io używany przez kilkadziesiąt firm produkcyjnych i usługowych w Europie i USA.
