Instruktaż TWI jest praktycznie jedyną używaną i ustandaryzowaną metodą przekazywania wiedzy w na procesach produkcyjnych. Z tego też powodu co raz więcej firm na Świecie decyduje się, aby ich doświadczeni operatorzy, liderzy i kierownicy wykorzystywali ją w procesie instruowania pracowników. Instruktaż TWI (metoda TWI IP) opiera się na usystematyzowanym przekazywaniu wiedzy. Tym co ją wyróżnia jest to, że uczeń nie tylko musi zaprezentować wykonywaną operację, ale co najważniejsze, musi na głos określić wszystkie punkty kluczowe w operacji oraz objaśnić przyczyny ich występowania. Zgodnie z krzywą uczenia (rys. 1) takie podejście jest najskuteczniejsze w efektywnym przekazywaniu wiedzy.
Rys. 1. Krzywa uczenia
Misiurek B., 2016, Standardized Work with TWI: Eliminating Human Errors in Production and Service Processes, Productivity Press, New York
Na temat programu TWI powstało wiele artykułów i książek. Można w nich doczytać o historii programu TWI i jego wpływowi na sukces amerykańskiego przemysłu podczas II Wojny Światowej. Można również dowiedzieć się, że program TWI buduje fundament systemu produkcyjnego Toyoty (TPS), którym jest standaryzacja pracy. Program TWI jest praktykowany od przeszło 70 lat na wielu kontynentach. Zawsze się sprawdza, gdyż działa on zgodnie z tym, w jaki sposób ludzie przyswajają wiedzę. Niezależnie od tego w jakim kręgu kulturowym dany człowiek żyje. Instruktaż TWI składa się z 4 kroków co ściśle powiązane jest z cyklem PDCA (Rys. 2).
Rys. 2. Instruktaż TWI – cztery kroki przekazywania wiedzy
Pomimo tego, że instruktaż TWI jest bardzo skuteczny, występują pewne trudności w jego adaptacji do operacji mało powtarzalnych, długich i niecyklicznych. W Polsce setki firm produkcyjnych i usługowych wdraża program TWI. Z ich doświadczeń wynika, że nie ma najmniejszych problemów w pełnym wdrożeniu tego programu w operacjach, jakie pracownicy wykonują cyklicznie (np. praca na gniazdach produkcyjnych albo linii produkcyjnej). Problem w standaryzowaniu pracy wg TWI pojawia się przy takich operacjach jak:
- Przezbrojenia wykonywane w oparciu o plan produkcji
- Autonomiczna i planowa obsługa maszyn TPM
- Operacje wykonywane sporadycznie mające wpływ na produkcję
- Reakcje na problemy i awarie maszyn
Największy problem z adaptacją instruktażu TWI w takich procesach polega na tym, że trudno wyobrazić sobie, aby podczas szkolenia np. 7 razy wykonywać 20-minutowe przezbrojenie w jednym cyklu szkoleniowym. Wg zasad metody instruktażu TWI (Rys. 2.) tak właśnie instruktaż stanowiskowy powinien wyglądać. Co zatem zrobić? Pozwól, że przedstawię Ci zmodyfikowaną metodę instruktażu TWI dla operacji długich, wykonywanych rzadko albo niecyklicznie. Metoda ta opiera się w dużym stopniu na pracy z dokumentacją – Instrukcją TWI. Zanim zaprezentuje tą metodę, przeczytaj jak Instrukcja TWI powinna być zbudowana.
Instrukcja TWI – podstawa pod instruktaż TWI
Nigdy nie przystępuj do instruktażu TWI, kiedy nie masz opracowanej Instrukcji TWI! To w niej zapisana jest metoda pracy (główne kroki) oraz sposób pracy (wskazówki) (Rys.3). To w Instrukcji TWI objaśnione są przyczyny występowania wskazówek, które uczą pracowników wykonywać pracę świadomie.
Rys. 3. Instrukcja TWI – główne kroki, wskazówki oraz przyczyny występowania wskazówek
Źródło: www.leantrix.com
Jeżeli chcesz standaryzować w oparciu o program TWI operacje mało powtarzalne, długie albo niecykliczne (np. autonomiczna obsługa maszyn TPM, przezbrojenia, reakcje na problemy i awarie itp.) to musisz mieć je rozpisane na Instrukcjach TWI. Tylko wówczas instruktor będzie w stanie na bieżąco posiłkować się instrukcją podczas wykonywania instruktażu TWI. Mając zapisany standard możesz przejść do instruktażu TWI, który zmodyfikowałem i dostosowałem do specyfiki procesów mało powtarzalnych, długich i niecyklicznych. To rozwiązanie powstało na bazie mojej 11-letniej praktyki z programem TWI i wieloma wyzwaniami, jakie otrzymywałem pracując dla przemysłu.
Przykład Instrukcji TWI dla działań TPM został zaprezentowany w artykule Fundamentalne zasady tworzenia instrukcji Autonomicznej Konserwacji (AM) opublikowanym w magazynie Służby Utrzymania Ruchu w lipcu 2016 oraz na naszej www.
Instruktaż TWI – zmodyfikowana metoda dla operacji mało powtarzalnych, długich albo niecyklicznych
Uważam, że sposób prowadzeniu instruktażu TWI jest jedną z najważniejszych metod, jaką powinien znać każdy przełożony. Dostosowując tą metodę do uczenia operacji mało powtarzalnych, długich albo niecyklicznych nie zakładałem, że tradycyjna metoda instruktażu TWI jest zła. Jest bardzo dobra, ale kiedy powstawała podczas II Wojny Światowej, jej celem było wspomaganie firm w radzeniu sobie z olbrzymią rotacją pracowników bezpośrednio produkcyjnych na cyklicznych operacjach. Powstała ona po to, aby rozwiązać ten konkretny problem. Obecnie problem rotacji pracowników nie jest tak istotny, a firmy starają się doskonalić swoje procesy poprzez standaryzację wszystkich operacji jakie są wykonywane. Można zatem powiedzieć, że zmodyfikowana metoda instruktażu TWI dla operacji mało powtarzalnych, długich i niecyklicznych to pójście z „duchem czasu”. To rozwój programu TWI.
Kluczem w zmodyfikowanej metodzie instruktażu TWI (Tab. 1) jest nauczenie instruktora i ucznia pracy z wykorzystaniem Instrukcji TWI. Jest to szczególnie ważne w operacjach, których nie wykonuje się cyklicznie. W takiej sytuacji nie ma potrzeby, aby pracownik na pamięć uczył się zawartości Instrukcji TWI tak jak to dzieje się w przypadku standardowego instruktażu TWI. Istotne jest to, aby po instruktażu TWI potrafił on świadomie pracować z Instrukcją TWI.
Tab. 1. Zmodyfikowana metoda instruktażu TWI dla operacji mało powtarzalnych, długich i niecyklicznych
| Kroki metody | Wskazówki do metody |
| Krok 1. Przygotuj ucznia | 1.Stwórz swobodną atmosferę
2.Określ pracę 3.Dowiedz się, co uczeń potrafi 4.Zainteresuj ucznia pracą 5.Ustaw ucznia w takiej pozycji, aby widział |
| Krok 2. Prezentacja pracy przez Instruktora | 1.Omów główne kroki w pracy prezentując je na Instrukcji TWI
2.Zaprezentuj pracę (cykl#1) omawiając przy tym główne kroki i wskazówki w pracy 3.Omów przyczyny występowania wskazówek prezentując je na Instrukcji TWI przypominając uczniowi o głównych krokach i wskazówkach |
| Krok 3. Prezentacja pracy przez ucznia | 1.Uczeń omawia główne kroki korzystając w razie potrzeby z Instrukcji TWI
2.Uczeń omawia główne kroki i wskazówki korzystając w razie potrzeby z Instrukcji TWI 3. Uczeń omawia główne kroki, wskazówki i przyczyny występowania wskazówek korzystając w razie potrzeby z Instrukcji TWI 4.Uczeń prezentuje pracę (Cykl#2) prezentując główne kroki i wskazówki (może posiłkować się Instrukcją TWI), a Instruktor w razie potrzeby poprawia błędy ucznia Po sprawdzenie ucznia pozostaw mu Instrukcję TWI i wskaż termin, kiedy będzie audytowany (krok 4) |
| Krok 4.Audytowanie ucznia | 1.Uczeń wykonuje pracę (Cykl#3) prezentując główne kroki i wskazówki (może posiłkować się Instrukcją TWI)
2.Uczeń omawia przyczyny występowania wskazówek podkreślając przy tym główne kroki i wskazówki (może posiłkować się Instrukcją TWI) Po pozytywnym audycie ucznia możesz pozostawić go samego. |
.
Jak zapewne zauważyłeś, w tej zmodyfikowanej metodzie praca wykonywana jest jednokrotnie w trzech cyklach: prezentacja instruktora (Cykl#1), prezentacja ucznia (Cykl#2), audytowania ucznia (Cykl#3). Z pewnością łatwiej sobie taki instruktaż wyobrazić np. przy szkoleniu z długich operacji. W szczególności wtedy, kiedy trzy cykle są od siebie oddalone w czasie. W standardowej metodzie instruktażu TWI, podczas kroku 2-ego, w którym instruktor prezentuje pracę, uczeń nigdy nie widzi zapisanego standardu pracy. Tutaj sytuacja jest z goła inna. Uczeń śledzi razem z instruktorem to, co zapisane jest na Instrukcji TWI. Instruktor pokazuje pracę podczas swojej 2-giej prezentacji, kiedy uczeń doskonale wie z jakich głównych kroków praca się składa. Ta prezentacja instruktora nie jest przypadkowo w tym momencie. To tutaj pokazywane są na prawdziwym procesie wszystkie wskazówki w pracy, które pełnią rolę listy punktów kluczowych do wykonania. Trzecia prezentacja instruktora odbywa się już wyłącznie z wykorzystaniem Instrukcji TWI, gdzie Instruktor tłumaczy uczniowi dlaczego tak, a nie inaczej wykonał daną wskazówkę.
Uczeń w zmodyfikowanej metodzie instruktażu TWI prezentuje pracę dwukrotnie, a nie czterokrotnie jak jest to w standardowej metodzie. Ponadto te prezentacje oddalone są od siebie w czasie. W Cyklu#2 instruktor przygląda się pracy wyłapując błędy wtedy, kiedy się pojawią. W Cyklu#3 instruktor weryfikuje ucznia (Tab. 2).
To co najważniejsze przy uczeniu pracy w operacjach mało powtarzalnych, długich i niecyklicznych, to nauka ucznia pracy z Instrukcją TWI. Dzięki temu instrukcje pracy zaczynają „żyć na produkcji”, bo są pisane językiem praktycznym, a przy tym wykorzystywane są przy instruktażu, audycie, jak i w codziennej pracy.
Tabela 2. Instruktaż TWI na operacjach mało powtarzalnych, długich i niecyklicznych – przebieg szkolenia w czasie
| Krok metody | Kiedy należy dany krok wykonać |
| Krok 1. Przygotuj ucznia | Te dwa kroki należy wykonać w pierwszym cyklu szkolenia – Cykl#1. Kiedy instruuje się kogoś z zakresu działań autonomicznej obsługi maszyny, która wykonywana jest codziennie na początku pierwszej zmiany, to w pierwszym cyklu powinno się wprowadzić ucznia do pracy i zaprezentować pracę (pracując oczywiście z Instrukcją TWI). Po tym kroku na macierzy kompetencji można odznaczyć „jedną ćwiartki” – uczeń poznał pracę. |
| Krok 2. Zaprezentuj pracę | |
| Krok 3. Uczeń prezentuje pracę | Ten krok instruktor powinien wykonać w następnym cyklu pracy (np. kolejny dzień) – Cykl#2. Po tym kroku na macierzy kompetencji można odznaczyć „dwie ćwiartki” – pracownik pracuje pod nadzorem (jest niesamodzielny). |
| Krok 4. Nadzorowanie ucznia | Ten krok powinien być wykonany trzecim cyklu uczenia (np. 2-3 dni po instruktażu) – Cykl#3. Rolą instruktora powinno być zweryfikowanie, czy uczeń pamięta jak wykonuje się pracę. Jeżeli instruktor ma pewność, że uczeń jest samodzielnym pracownikiem, wówczas może odznaczyć na macierzy kompetencji „trzy ćwiartki” – samodzielny pracowników. |
.
Kiedy osoba szkolona ukończy szkolenie TWI i zdobędzie certyfikat Instruktora TWI, wówczas na macierzy kompetencji można odznaczyć „cztery ćwiartki” – Instruktor TWI. Proces ten przedstawiony został na Rysunku 4.
Rys. 4. Sposób odznaczania kompetencji uczniów na macierzy kompetencji w instruktażu TWI dla operacji mało powtarzalnych, długich i niecyklicznych.
Podsumowanie
Zmodyfikowana metoda instruktażu TWI różni się od tej powszechnie używanej. Niemniej cała koncepcja bazuje na fundamencie programu TWI – cyklu PDCA. W obecnych czasach, kiedy co raz więcej czynności przenoszonych jest na operatorów, bardzo ważne jest szkolenie pracowników. Rozwój polega na szukania rozwiązań, które bazują na tych obecnie znanych, ale wnoszą przy tym coś nowego. Uważam, że taką cechę ma zmodyfikowana metoda instruktażu TWI dla operacji mało powtarzalnych, długich albo niecyklicznych. Spróbuj zastosować ją na Gembie przy szkoleniu pracowników np. z zakresu codziennej obsługi maszyn. Przekonaj się, że działa! Dzięki tej metodzie możesz zwiększyć efektywność szkoleń stanowiskowych, a tym samym poprawić wszystkie kluczowe wskaźniki efektywności (KPIs) w Twojej firmie.
Artykuł opublikowany w magazynie Służby Utrzymania Ruchu (czerwiec 2017)
Autor: dr inż. Bartosz Misiurek
Jestem popularyzatorem Lean Management oraz programu Training Within Industry. Jestem praktykiem. Współtworzę wiele startupów. Od 2015 roku jestem CEO w Leantrix - czołowej firmie z zakresu konsultingu Lean w Polsce, która począwszy od 2024 roku organizuje jedną z największych konferencji poświęconych szczupłemu zarządzaniu w Polsce - Lean TWI Summit. Od 2019 roku jestem CEO w firmie Do Lean IT OU zarejestrowanej w Estonii, która tworzy software etwi.io używany przez kilkadziesiąt firm produkcyjnych i usługowych w Europie i USA.
