Już od samego początku programu TWI, węzeł zabezpieczający odgrywał znaczącą rolę w szerzeniu wiedzy na temat tego programu. Wiosną 1941 roku na spotkaniu w New Jersey zdecydowano umieścić go w programie szkoleń TWI, jako przykład demonstracji pracy. Wcześniej było on z powodzeniem stosowany od wielu lat w „New Jersey Vocational Education Staff”. Z szkoleniowego punktu widzenia, należało wziąć proces na tyle prosty, że osoba po usłyszeniu i pokazaniu samych głównych kroków i wskazówek była wstanie wykonać zadanie.Co więcej węzeł jest bardzo praktyczny, ponieważ można na tym samym materiale wykonać pracę więcej niż jeden raz, gdyż wystarczy węzeł rozplątać, a jedyne co potrzeba to dwa sznury. Pomimo, że każdy z nas na co dzień styka się z węzłami, czy to podczas wiązania butów czy zakładania odzieży, ten rodzaj węzła nie jest powszechny. Dzięki temu istnieje duże prawdopodobieństwo, że na szkoleniu będziemy mieli tylko takie osoby, które jeszcze nigdy nie miały z nim styczności. I tak się dzieje. Prowadziliśmy przeszło 700 szkoleń TWI i na palcach jednej dłoni można policzyć osoby, które znały ten przykład.Jest on tak bardzo rozpowszechniony, że trudno będzie znaleźć specjalistę TWI, który nigdy się z nim nie spotkał.Wszyscy wiedzą, że wykonanie tego węzła składa się z 5 głównych kroków. Ale czy na pewno oryginalne Arkusz Podziału Pracy dla tej operacji jest poprawny?
Arkusz Podziału Pracy – znane wersje dla węzła zabezpieczającego
Historycznie najbardziej znaną wersją Arkusza Podziału Pracy dla węzła zabezpieczającego (rys. 1) jest przykład opublikowany w Podręczniku „Job Instruction” z 1944. Zawiera on główne kroki oraz wskazówki dla procesu wiązania. Używano tego w trakcie szkoleń przeprowadzanych podczas programu wojennego dla przemysłu w USA. Jest on podzielony na 5 Głównych kroków (ang. ImportantSteps), którym przyporządkowano 6 Wskazówek (ang. KeyPoints).
Rysunek 1 Arkusz Podziału Pracy dla węzła zabezpieczającego z II Wojny Światowej
Wersja następna (rys. 2), którą chcemy tu zaprezentować, została opublikowana w książce: TWI Workbook. Zapisany tam standard jako podstawę bierze wiele firm szkoleniowych z zakresu programu TWI. Ten Arkusz Podziału Pracy zawiera, jak jego poprzednik, tylko główne kroki oraz wskazówki. Przyczyny pojawiły się w nim nieco później. Wielu z nas czytających ten artykuł z pewnością zna go na pamięć i wielokrotnie używało go podczas prezentacji metody Instruowanie Pracowników.
| Ważne Kroki | Wskazówki | Przyczyny |
| 1. Rozplącz i wyprostuj | 6 cali | Standard jakościowy |
| 2. Zrób prawą pętlę | Przed kabel główny | – dzięki temu poprawnie zwiążesz węzeł |
| 3. Zrób lewą pętlę | – pociągnij do siebie – pod prawą końcówką – za kablem głównym |
– Dzięki temu łatwiej wykonasz kolejny krok. – Dzięki temu poprawnie zwiążesz węzeł. – Dzięki temu poprawnie |
| 4. Przełóż końcówkę kabla przez pętlę | ||
| 5. Zwiąż mocno | – końce równo – zjeżdżając węzłem w dół – Mocno`Węzeł będzie miął równe końce. |
– Węzeł będzie miął równe końce. – Węzeł zawiąże się na poprawnej wysokości. – Węzeł nie rozwiąże się zwiążesz węzeł. |
Rysunek 2 Arkusz Podziału Pracy dla węzła zabezpieczającego na podstawie opracowania w TWI Workbook
Jeżeli jesteś trenerem TWI to z pewnością znasz ten standard na pamięć. Zapewne jednak, prowadząc szkolenia, napotkałeś się na wiele wątpliwości związanych z tym, czy ten arkusz jest na pewno poprawnie zbudowany. Bazując na naszym doświadczeniu z programem TWI, oraz tysięcy instrukcji jakie wykonaliśmy w obszarach produkcyjnych i usługowych, opracowaliśmy Arkusz Podziału Pracy (Rys 3), który jest poprawioną wersją dwóch poprzedników. Zawiera wynikające z wielu powtórzeń demonstrowania wiązania węzła poprawki, które znajdują swoje uzasadnienie w zasadach dotyczących tworzenia Arkuszy Podziału Pracy.
| Główne Kroki | Wskazówki | Przyczyny |
| 1.Odmierz długość rozplątania | 1.Około 6 cali | 1.Jeżeli końce będą za długie to nie zmieszczą się w oprawce. Jeżeli będą za krótkie to będzie problem z montażem. |
| 2.Rozplącz końce | 1.Wyprostowując końcówki | 1.Kabel jest sztywny. Jeżeli nie wyprostujesz końcówek to będzie o wiele trudniej zsuwać pętle w piątym głównym kroku. |
| 3.Zrób prawą pętlę | 1.Przytrzymując kciukiem | 1.Będziesz mieć pewność, że kabel będzie przed kablem głównym. Jeżeli kabel byłby za kablem głównym to nie uda się zaciągnąć węzła. |
| 4.Zrób lewą pętlę | 1.Do siebie | 1.Łatwiej będzie zawiązać, ponieważ kabel przejdzie bliżej zaciśnięcia i będzie mniej zsuwania w 5 głównym kroku. |
| 2.Pod prawą końcówką | 2.Jeżeli przejdziesz nad końcówką to węzeł się nie zaciągnie. Powstanie luz, a to może spowodować zerwanie oprawki. | |
| 3.Prawa pętla – od tyłu | 3.Jeżeli nie przełożysz końcówki przez prawą pętlę od tyłu to węzeł się nie zawiąże poprawnie.Powstanie luz, a to może spowodować zerwanie oprawki. | |
| 5.Zwiąż | 1.Końce równo pod palec | 1. Dociskając do palca będziesz miał pewność, że końce są zrównane. Jeżeli nie będą równe to obciążenie zostanie przeniesione na jeden kabel (krótszy) i może dojść do zerwania węzła. |
| 2. Zjeżdżając po krawędzi pętli | 2.Aby węzeł zaciągnął się w tym miejscu, które odmierzyłeś w głównym kroku nr 1. Jeżeli nie będziesz zjeżdżał węzłem w dół, to zaciśnie się on wyżej, a końcówki będą za krótkie – problem z montażem. Zjazd po krawędzi ułatwia zaciągnięcie – nie powstanie „oczko”. | |
| 3.Ciasno – brak luzu | 3.Kable są sztywne (dające się formować). Nawet jeżeli zaciągniesz mocno to może pojawić się luz, a to w czasie transportu spowoduje rozwarcie węzłów. Dlatego przestań ściskać dopiero wtedy, kiedy nie będzie widocznego luzu. |
Rysunek 3 Arkusz Podziału Pracy dla węzła zabezpieczającego – opracowanie zespołu LeanTrix
Przyczyny budują świadomość i stanowią prawdziwą wiedzę, dlatego na wszystkie wprowadzone poprawki znaleźliśmy również odpowiedzi „dlaczego”. Analiza porównawcza wykonana jest dla Arkusza Podziału Pracy z książki TWI Workbook.
Główne Kroki
No właśnie. Główne Kroki czy Ważne Kroki? Zdecydowanie hołdujemy używaniu głównych kroków. Dlaczego? Bo każdy krok jest ważny, ale nie każdy jest główny. W APP chodzi o wyłapanie głównych kroków, tych co dają postęp w pracy. Nie chodzi wcale o zapisanie ważnych kroków. Wszystkie kroki w procesie są ważne, bo bez nich nie da się wykonać pracy.
Wróćmy do merytoryki. Pierwsze co odróżnia oby arkusze (rys 2 i 3) jest zmieniony pierwszy Główny Krok. W naszej propozycji mamy „Odmierz długość rozplątania”. Jedna z zasad tworzenia APP mówi, że aby krok był głównym krokiem musi następować postęp w pracy. Nietrudno zauważyć, że w tej sytuacji nie mamy do czynienia z postępem w pracy. Przecież po odmierzeniu nic się nie dzieje. Dlaczego więc zdecydowaliśmy się na umieszczenie tego kroku jako głównego kroku? Wynika to z zasady: Kontrolę jakości i pomiary kontrolne traktuj jako główny krok. Mimo iż nie dają one postępu w pracy, umożliwiają przejście dalej w procesie. Bez nich nie możemy wykonać następnego kroku. Jest to istotne w kontekście wykonywanej pracy przez człowieka, dlatego należy traktować kontrolę jakości i pomiary kontrolne jako główne kroki. Wskazówkami w tym przypadku będą np. stwierdzenia pomagające określić jak odmierzać, jak kontrolować poprawnie, czy na co zwracać uwagę.
Zrezygnowaliśmy również z głównego kroku „Przełóż końcówkę kabla przez pętlę” powodem tego jest fakt, że instruując nowe osoby z wiązania węzła, intuicyjnie przekładają one końcówkę przez pętlę, bez zatrzymania się za kablem głównym jak ma to miejsce w porównywanym APP. Ten główny krok znalazł się jednak jako wskazówka podczas robienia lewej pętli, ponieważ jest jego integralną częścią. Właściwie uczniowie podczas wykonywania tej operacji częściej wskazują, ze kabel ma być przełożony przez pętle od tyłu. Nie wykonanie tego może spowodować błąd.
Wskazówki
Imiesłów przysłówkowy współczesny, czyli czasowniki kończące się na -ąc (ang. -ing), to zabieg pozwalający na wprowadzenie kroku do wskazówki, kiedy to jest koniecznie. Musimy zdefiniować co jest głównym krokiem i czy podczas realizacji go nie musimy robić innych kroków, jeśli tak to proponujemy używać właśnie tej formy. Mamy w analizowanym arkuszu 2 przykłady kroków realizowanych podczas wykonywania Głównego kroku. Warto jednak podkreślić, że we wskazówkach nie można używać czasowników (odpowiadają na pytanie „co”, a nie „jak”), a imiesłowy są formą dopuszczalną, ale ostateczną. Dlatego postanowiliśmy usunąć jeden z nich. Zamiast „ Pociągnij do siebie” w 3.1., daliśmy „Do siebie”. Dla ucznia będzie to jasne podczas instruktażu.
Bardzo istotna zmiana jest we wskazówce 5.3. która brzmi „Mocno”.To słowo jest sprzeczne jedną z zasad opisywania wskazówek: nie używaj słów generalizujących, staraj się być precyzyjny. Słowo „Mocno” tak naprawdę nic nie oznacza, bo dla każdego człowieka znaczy coś innego.Jest tu więc pole do własnej interpretacji, a to w standardach pracy jest niepożądane. Postanowiliśmy zmienić tą wskazówkę na: „ciasno – brak luzu”, które wyraźniej oddaje idee tej wskazówki. Nie ma być luzu pomiędzy związanymi kablami. Ten luz zapewne będzie, kiedy małe dziecko „mocno” ściśnie ten węzeł.
Przyczyny
Jeśli zależy nam na świadomej kadrze pracowników, warto by skupić się na dogłębnym zbadaniu przyczyn występowania wskazówek. We wielu przypadkach bagatelizuje się role przyczyn wpisują w ich miejsce: „Taki standard” „Wymóg klienta” itp. Należy jednak wiedzieć, że tak zbudowane przyczyny nie nauczą naszych pracowników, dlaczego wykonują swoją pracę tak jak jest to opisane na standardzie i nie znają konsekwencji tego co się stanie, gdy nie wykonają swojej pracy poprawnie. Rekomendujemy by w przyczynach opisywać właśnie konsekwencje co może się stać, gdy zrobimy niezgodnie ze standardem. Np. Jeśli nie użyjemy smaru, trudniej będzie osadzić element podczas finalnego montażu. Dlatego naszym zdaniem przyczyny w analizowanym arkuszu powinny być rozbudowane. Szczególnie dla wskazówek: 2.1., 3.2. i 3.3., gdzie zapis: „Dzięki temu poprawnie zwiążesz węzeł” mógłby właściwie nie istnieć bo niczego nie wnosi w świadomość pracownika. Innego rodzaju problem występuje z przyczyną 5.1., gdzie dla wskazówki „końce równo” zapisana jest przyczyna: Węzeł będzie miął równe końce. Pytanie jest, czy uczeń zdobył świadomość jak ten problem wpływa na klienta? Wie tylko, że końcówki nie będą równe, gdy zrobi inaczej, ale tego się domyśla. Dobra przyczyna pokazuje skutki dla klienta albo procesu produkcyjnego. A fakt jest, że jeżeli nie będą równe to obciążenie podczas zawieszenia zostanie przeniesione na jeden kabel (krótszy) i może dojść do zerwania (kabel nie wytrzyma).
Dobry APP ma budowę, która nazywamy 10-30-60. Jest ona przedstawiona na rysunku 4.
Rys. 4. Poprawna budowa – Arkusz Podziału Pracy
Warto rozbudowywać przyczyny w APP. To z nich nasi pracownicy czerpią świadomość. Podczas instruktażu Instruktor używa głównie podziału na główne kroki i wskazówki. Przyczyny, jak i zdjęcia, są doskonałym budulcem Instrukcji TWI (rys. 4). Taką instrukcję może otrzymać pracownik wyłącznie po instruktażu zgodnym z 4-krokową metodą TWI JI. Co ważne, taka instrukcja jest 1 do 1 zbudowana na podstawie APP. Różnica polega na wizualizacji, która jest ważna dla nowego człowieka. Instrukcje TWI są czymś, co nasz zespół rozwija od ponad 10 lat. To świetne uzupełnienie klasycznej metody TWI JI. Dlaczego więc historycznie nie powstała Instrukcja TWI, a wyłącznie APP? Śmiemy przypuszczać, że z prozaicznego powodu – podczas WWII nie było swobodnego dostępu do drukarek i aparatów fotograficznych. Dzisiaj jest.
Rysunek 5 – Instrukcja TWI w oparciu o przygotowany Arkusz Podziału Pracy
Czujemy, że program TWI musi iść z duchem czasu. Chodzi o rozwijanie umiejętności liderów w instruktażu (w przypadku metody TWI Instruowanie Pracowników), ale instruktaż nie jest możliwy bez poprawnego APP. Wierzymy, że poprzez ten artykuł, spojrzysz na przygotowanie APP nie jako wypełnienie 3 kolumn, ale stworzenie prawdziwego standardu, który ułatwia instruktaż. Opracowane przez nas zasady mają być w tym pomocne.
Autorzy:
Bartosz Misiurek
CEO at LeanTrix sp. z o.o.
TWI/BTO Global Coach at Cooper Standard Automotive
Kamil Muller
TWI Trainer at LeanTrix sp. z o.o.
TWI/BTO Coach Poland at Cooper Standard Automotive
Jestem popularyzatorem Lean Management oraz programu Training Within Industry. Jestem praktykiem. Współtworzę wiele startupów. Od 2015 roku jestem CEO w Leantrix - czołowej firmie z zakresu konsultingu Lean w Polsce, która począwszy od 2024 roku organizuje jedną z największych konferencji poświęconych szczupłemu zarządzaniu w Polsce - Lean TWI Summit. Od 2019 roku jestem CEO w firmie Do Lean IT OU zarejestrowanej w Estonii, która tworzy software etwi.io używany przez kilkadziesiąt firm produkcyjnych i usługowych w Europie i USA.
